Зошто постарите луѓе повеќе го чувствуваат студот и како да се стоплат во зима
Иако деновите се сè уште пријатни, а зимата штотуку започнува, многумина – особено постарите лица – веќе чувствуваат дека им е постудено отколку порано. Чувствителноста на промените на температурата станува поизразена со возраста, па дури и малото опаѓање може да предизвика непријатност. Експертите предупредуваат дека ова не е само субјективно чувство, туку последица на промените во функционирањето на телото.
Според д-р Елиз Далас, матичен лекар во Лондонската општа пракса , цитирана од Индепендент , постојат најмалку шест причини зошто постарите луѓе потешко го толерираат студот. Покрај забавениот метаболизам, значајна улога играат и губењето на мускулната маса, послабата , хроничните болести и ефектите на одредени лекови циркулација .
„Како што старееме, нашиот метаболизам природно се забавува поради намалување на мускулната маса и промени во хормоните“, објаснува д-р Далас. „Тироидната жлезда произведува помалку активни хормони, што ја намалува сопствената топлина на телото. Во исто време, губењето на поткожното масно ткиво ја намалува природната изолација, па топлината побрзо излегува.“
Затоа постарите луѓе често имаат ладни раце и нозе дури и во топли простории. Како што крвните садови стануваат поцврсти и протокот на крв се забавува, на телото му станува потешко да одржува оптимална температура. „Со возраста, способноста на нервниот систем да реагира на промените на температурата исто така слабее, па телото препознава дека се лади побавно“, вели Далас.
Хроничните состојби, исто така, влијаат на чувствителноста. Хипотироидизмот го намалува производството на топлина, анемијата го ограничува протокот на кислород до ткивата, додека дијабетесот и срцевите заболувања дополнително ја забавуваат циркулацијата. „Кај некои луѓе, постојат и промени во периферните нерви – познати како дијабетична невропатија – што го менува чувството на студ и топлина во екстремитетите“, објаснува британскиот доктор.
Друга честа причина е употребата на лекови кои влијаат на регулацијата на температурата. Диуретиците и бета-блокаторите, антидепресивите или лековите за крвен притисок можат да ја нарушат способноста на телото да ја задржи топлината. „Постарите лица често земаат повеќе различни терапии, што дополнително го комплицира процесот на терморегулација“, предупредува д-р Далас.
Покрај сето тоа, количината на таканареченото кафеаво масно ткиво – видот на маснотии што произведува топлина – се намалува со стареењето, додека активноста на потните жлезди и реакцијата на телото на промените на температурата се забавуваат. Сето ова заедно значи дека телото на постаро лице троши повеќе енергија за да ја одржи истата температура.
Последиците можат да бидат сериозни. „Хипотермијата може да се појави дури и во затворен простор“, предупредува д-р Далас. „Студот го зголемува ризикот од срцеви и мозочни удари, го влошува артритисот, влијае на рамнотежата и подвижноста, а со тоа го зголемува ризикот од паѓања и повреди.“
Како да се заштитите? Британскиот доктор советува облекување во слоеви, носење капи, ракавици и топли чорапи, одржување на температурата во домот над 20 степени, како и употреба на термо ќебиња и грејни влошки – но со претпазливост и почитување на безбедносните мерки. Тој препорачува и редовно движење низ куќата, бидејќи лесната физичка активност помага во циркулацијата и го загрева телото одвнатре.
„Телото на постарите луѓе не ја губи својата способност да произведува топлина – само му е потребна поголема поддршка“, заклучува д-р Далас. „Најважно е да ги слушаме сигналите на телото, да се движиме, да јадеме редовно и да се стоплуваме, а не да чекаме додека не ни се излади целосно за да се стоплиме.“
